|
|
|
|||||||||
|
|
|
|||||||||
|
INICIO |
|
|||||||||
|
SPOTKANIE Z FLAMENCO - LA FIESTA DE FIN DEL CURSO 2007/2008 Poniżej
kilka słów o FLAMENCO i poszczególnych tańcach, które można było obejrzeć w
czasie pokazu z okazji zakończenia roku szkolnego 2007/2008. |
|
|||||||||
|
PALABRAS
CLAVES (kluczowe pojęcia): |
·
GUAJIRAS |
|
||||||||
|
1.
Słowo FLAMENCO ma kilka znaczeń w hiszpańskim, może oznaczać: - rzeczownik i przymiotnik
na określenie mieszkańca Flandrii (flamandzki, Flamandczyk), - nazwa gatunku ptaka –
flaming - przymiotnik: zadziorny,
zuchwały, cwany, chytry - a także: andaluzyjski i
cygański Jak to się stało, że
zaczęto używać tego słowa na określenie folkloru Cyganów andaluzyjskich? Otóż
słowo Flamandczyk w żargonie XVI wiecznej Hiszpanii, zyskało dodatkowe,
negatywne znaczenie. Flamandczykami zaczęto nazywać ludzi cwanych, chytrych,
bo za takich uchodziła znienawidzona arystokracja flamandzka obecna na dworze
królów Hiszpanii. A ponieważ Cyganów również uważano za oszustów i
przybłędów, określenie przylgnęło do nich a w wieku XIX również do ich
twórczości, powoli wytracając stricte negatywny wydźwięk. FLAMENCO to muzyka, śpiew i taniec
Cyganów andaluzyjskich, w których niezwykła ekspresja cygańska połączyła się
z orientalnymi elementami muzyki andaluzyjskiej. Flamenco narodziło się z
nędzy, z cierpienia, którego Gitanos doświadczali
od pełnoprawnych mieszkańców ziem, które przemierzali w swej wędrówce. El grito de angustia y dolor – lament, krzyk zgryzoty i bólu, to istota flamenco
puro – czystego flamenco. Dzisiaj flamenco obejmuje
wiele stylów (tzw. palos), które reprezentują
wpływy różnorodnych grup etnicznych, z którymi współżyli Cyganie. W celu
uporządkowania wielkiej różnorodności pieśni, wyróżnia się 3 podstawowe grupy
stylów flamenco: pieśni pierwsze, podstawowe (Solares,
Tangos, Cantiñas, Romances, Tonás i Siguiyriyas), pieśni wywodzące się z Fandango oraz pieśni
AFLAMENCADAS - podobne do flamenco. 2.
GITANO w języku hiszpańsku znaczy Cygan. GITANOS osiedleni
w Andaluzji stworzyli flamenco. Kiedy
to się stało – nie wiadomo, nie ma konkretnej daty, którą uznano by za
początek flamenco. Wiadomo, że Cyganie przybyli na Półwysep Iberyjski w XV,
osiedlili się na południu, w Andaluzji. W ówczesnych czasach ziemie te
znajdowały się pod panowaniem władców mauretańskim, którzy słynęli z
tolerancji wobec podwładnych wyznających inną religię. Po przejęciu władzy
przez Królów Katolickich sytuacja Cyganów stała się bardzo trudna. Podobnie
jak muzułmanów i Żydów oraz chłopów andaluzyjskich. Właśnie wśród tej
dyskryminowanej ludności, Cyganie odnaleźli przyjazne środowisko i bogactwo
kulturowe, z którego czerpali inspiracje do swojej muzyki ludowej. 3.
Flamenco nazywane jest
również Cante Hondo albo, jak to mówią w
Andaluzji, Cante Jondo.
Głos pieśniarza flamenco- CANTAOR-a jest szorstki,
zachrypnięty. W jego śpiewaniu słychać ogromny wysiłek i zaangażowanie. To nie jest wesołe podśpiewywanie do tańca,
to cante hondo – głęboki śpiew, śpiew z głębi duszy przekazujący silne,
głębokie uczucia. W tańcu flamenco „Bailaores”
występują w pojedynkę. „Bailaora” flamenco to
kobieta silna, z niepohamowanym temperamentem, zmysłowa i częściej
zrozpaczona aniżeli wesoła. Za jedyny akompaniament ma śpiew i gitarę,
stukanie obcasami, klaskanie, pstrykanie
palcami. Nie ma orkiestry, skrzypiec, gwaru i zgiełku. Jest skupienie,
duma, smutek, namiętność, ogień. 4.
I jest El Duende – duch flamenco, który, najprościej mówiąc
sprawia, że chce ci się śmiać albo płakać. I że nagle słuchając pieśni,
podziwiając taniec dostajesz gęsiej skórki. 5. ALEGRĺA to po hiszpańsku
radość. Nazwa tańca wskazuje na jego wesoły charakter. Alegrias
są pieśniami śpiewanymi w czasie świąt, zabawy. Wywodzą się z Kadyksu.
Posiadają określoną strukturę: najpierw następuje wstęp (dosyć długi z
charakterystycznym "tiri ti
tran"), potem zwrotka z refrenem, później część bez śpiewu, popis
tancerza, w której wykonywane są stepy oraz salida
(zakończenie). Charakterystyczne "tiri ti tran" we wstępie wprowadził Ignacio Espeleta, który miał niegdyś zapomnieć tekstu i w ten
sposób rozpoczął swój śpiew. We flamenco jest kilka rodzajów stepów, te które
tańczy się w Alegrías nazywają się escobillas. Ale na określenie stepu używa się również
słowa ZAPATEADO (od Zapato – but), które łatwiej zapamiętać. 6.
SEVILLANAS – cante aflamencado, czyli pieśń
przypominająca flamenco. Znawcy flamenco spierają się czy ten gatunek
powinien być zaliczany do muzyki, która nazywana jest głębokim śpiewem - cante hondo. Sevillanas
pochodzą z Sewilli i są andaluzyjską formą segedilli (seguidilla) -
tradycyjnego tańca z Kastylii. Tańczy
się je z kastanietami. Po hiszpańsku kastaniety to castañuelas
ale we flamenco nazywa się je palillos. Sevillanas to niewątpliwie najbardziej popularny taniec w
całej Hiszpanii. Tańczy się go na zabawach, w czasie świąt kościelnych, nawet
w dyskotekach. W Sevilli w czasie Wielkanocy i podczas pielgrzymki do Matki Boskiej z Rocio. W przedszkolach w całej Hiszpanii uczy się dzieci
tańczyć Sevillanas, tak jak nas uczono krakowiaka.
To jedyny taniec flamenco tańczony według ściśle określonych kroków (pasos) i w parze: kobieta z mężczyzną lub kobieta z
kobietą. Suknie do Sevillanas są rozłożyste,
przystrojone obficie falbankami materiał jest często w grochy. W
piosence są cztery zwrotki i refren. 7.
TIENTOS to rodzaj
Tangos – pieśni zaliczanych do grupy pieśni
pierwszych. Tiento po hiszpańsku znaczy
przezorność, ostrożność, rozwaga i w taki właśnie sposób tańczy się te tańce.
Rekwizyt używany w Tientos to „el
mantón” – ogromna chusta z frędzlami. Poruszanie
nią w takt muzyki wymaga nie lada kunsztu od tancerki. 8.
GUAJIRAS to ballady
wolnych, kubańskich farmerów, przywiezione do Andaluzji przez żołnierzy
hiszpańskich wracających z Kuby, gdzie walczyli o utrzymanie kolonii
kubańskiej. Wojnę przegrali ale przynajmniej przywieźli Guajiras,
które Gitanos adoptowali do Flamenco.
Najpopularniejszą na świecie kubańską balladą Guajiras
jest piosenka znana również bardzo dobrze w Polsce: Guantanamera,
Guajira, Guantanamera [guantenamera to mieszkanka Guantánamo]. Słowa tej piosenki, to wiersz poety
rewolucyjnego José Martí.
W czasie pokazu zobaczyliśmy taniec do pieśni o rzecze
Guadalquivir: Ay el rio Guadalquivir Tę
samą pieśń Federico García Lorca umieścił w zbiorze
pieśni „Cante jondo”. Poniżej
tłumaczenie pieśni autorstwa Zofii Szleyen: Wśród
pomarańczy i oliwek Przepływa
Guadalquivir. Rzeki
Granady zbiegają Od
gór do pól pszenicznych. |
|
|||||||||